NBV-lid Jasper Vree schreef een verslag over de NBV-excursie Gutenberg, Van Eeghen en De Bazel. Boekgeschiedenis in het archief.
De excursie van 10 november 2008, die naar het nieuwe Stadsarchief van Amsterdam voerde, werd druk bezocht. Toen de voorzitter, Bubb Kuyper, rond 13 uur in de filmzaal van het archief de samenkomst opende, waren alle 72 stoelen bezet.
Herman Pleij hield daarop een levendig verhaal over het thema Vinden wat je niet zoekt. Over de kwellingen van archiefarbeid. Hoewel in het programma drie kwartieren kwellingen voorzien waren, bleek de geboden tijdruimte niet voldoende om alle rampen te bevatten die een actieve onderzoeker kunnen treffen. Dit had een nieuwe kwelling tot gevolg: een niet meer in te halen achterstand van een half uur bij het vervolg van het programma.
Twee documentaires
Na een korte pauze kon de helft van de aanwezige leden genieten van twee beelddocumentaires: a. het fraaie interview dat Adriaan van Dis in 1988 in de IJsbreker had met I.H. van Eeghen (VPRO); b. Stephen Fry and the Gutenberg Press (BBC 4), waarin onder meer duidelijk werd gemaakt welke moeilijkheden Gutenberg had te overwinnen alvorens hij zijn bekende bijbeleditie kon drukken en tevens hoe moeilijk het voor de huidige historici is om precies te achterhalen hoe Gutenbergs pers was geconstrueerd.
Het monument Isabella van Eeghen
Ter inleiding op a. vertelde Marieke van Delft iets over het leven en werk van ‘juffrouw’ Isabella van Eeghen (1913-1996), die vrijwel heel haar leven doorbracht in het vorige, aan de Amsteldijk gevestigde stadsarchief en in die tijd haar bekende studie De Amsterdamse boekhandel 1680-1725 het licht deed zien (I-V.2, Amsterdam 1961-1978). Vanwege dit laatste hadden Van Delft en haar medebestuurslid J. Bouman in de zgn. ‘schatkamer’ een kleine, maar instructieve tentoonstelling ingericht van een aantal archivalia dat ooit door Van Eeghen voor haar studie werd gebruikt. In één vitrine werd – dit ter lering en vermaak – zichtbaar gemaakt dat zelfs een ‘monument’ als juffrouw Van Eeghen wel eens iets over het hoofd kon zien. Het betrof hier een ontdekking die gedaan werd door Gerardine Maréchal bij de voorbereiding van haar editie (Amsterdam 1991) van J. Duijkerius, Vervolg van ’t leven van Philopater, een spinozistische sleutelroman uit 1697. Zij ontdekte de inventaris van de drukker Pieter Arentsz de Oude.
Rondleiding
De andere helft van de leden volgde een simultaan georganiseerde rondleiding door het ooit door K. de Bazel als hoofdvestiging van de Handelmaatschappij ontworpen Stadsarchief (1919-1926). Na enige tijd konden beide groepen wisselen, zodat iedere deelnemer zowel op boek- als op bouwhistorisch gebied het nodige kon opsteken.
Afgesloten werd de middag met een borrel en warme hapjes en – voor diegene die zich hiervoor hadden opgegeven – een heerlijke en vrolijke tapas-maaltijd in het nabijgelegen restaurant De Kelderhof.
Degenen die het geheel organiseerden en uitvoerden kunnen terugzien op een vertraagd, maar verder geslaagd programma. Hun komt daarvoor dank toe.