Eureka! Trude Dijkstra, promovenda aan de Universiteit van Amsterdam, vertelt hoe ze in aanraking kwam met Boekwetenschap.
Toen ik er tijdens mijn studie achter kwam dat er zoiets als ‘boekwetenschappen’ bestond wist ik direct dat er geen weg meer terug was. De bachelor Geschiedenis verplichtte een minor van dertig studiepunten, en na een ongelukkig begin (en einde) aan Rusland studies besloot ik uit ellende maar eens het woord ‘boek’ in de studiegids in te tikken. Het resultaat: eureka!
Zoals bij zoveel vakgenoten had ik al vroeg een ongekend plezier in lezen. Vanaf het moment dat ik dat kon, was (en is) dat waar ik het voornaamste deel van mijn vrije tijd aan besteed. De jeugdafdeling van de kleine bibliotheek in mijn geboortedorp was snel uitgelezen, waarna ik me met meer en minder succes door de klassiekers, de streekromans, en alles wat daar tussen zat heen gewerkt heb. In HAVO 5 was het dan ook niet meer dan logisch dat ik me inschreef voor de opleiding ‘Boekhandel en Uitgever’ aan de Hogeschool van Amsterdam. Helaas bleek dit meer praktisch dan theoretisch – en fysieke boeken kwamen er al helemaal niet aan te pas. Uit ellende stapte ik over op de universitaire opleiding ‘Geschiedenis’ in Amsterdam. Historisch onderzoek is per slot van rekening in vele gedaanten de moeder van de studie van het boek.
Door een gelukkig toeval kwam ik binnen mijn bachelor dus terecht bij Boekwetenschappen. De opleiding – zowel in de minor als de master – heeft het boek in al haar gedaantes als baken, met de studenten – bijgestaan door de docenten – als verkenners in het kraaiennest. Van handschrift tot offset, en van bibliografische beschrijvingen tot culturele verkenningen van het boek als cultuurdrager: als student kom je in aanraking met de grote verscheidenheid aan manieren om het boek als object te bestuderen.
Op dit moment, een kleine acht jaar nadat een willekeurige zoekopdracht me het verlichte pad der boekwetenschappen wees, leg ik de laatste hand aan mijn proefschrift. Het onderwerp: Chinese religie en filosofie in drukwerk afkomstig uit de Republiek der Verenigde Nederlanden tussen 1595 en 1700. Waarom China en waarom de Gouden Eeuw is een ander verhaal, maar wees gerust dat de klemtoom van mijn dissertatie op de studie van het fysieke boek ligt.
Mark Twain, de man die over alles iets raaks te zeggen had, oreerde het al: ’Choose a job you love, and you will never work a day in your life’. En hoewel dit niet helemaal opgaat voor al administratieve rompslomp waarmee je te maken krijgt als (beginnende) academicus, aan het einde van de rit blijft boekwetenschap voor mij de voortdurend voortstuwende motivator voor verder onderzoek en plezier.
N.B. het citaat van Mark Twain kan ook van Confucius zijn. Blijkbaar is de herkomst van vrijwel alle citaten gevonden op het internet tot een van deze twee denkers te herleiden. Zoals Abraham Lincoln al waarschuwde: ‘Don’t trust everything you read on the internet’.