In mei 2020 was het, naar alle waarschijnlijkheid, 500 jaar geleden dat Christoffel Plantijn geboren werd. Plantijn was een veelzijdig man, zo schrijft Museum Plantin-Moretus: stamvader van negen generaties uitgevers, een humanist met een fijne neus voor zaken, ondernemer en bovenal een drukker buiten categorie. De viering heeft ervoor gezorgd dat hij de laatste tijd net wat meer in de aandacht stond dan normaal. De fameuze boekdrukker is het onderwerp van recente tentoonstellingen, publicaties en lezingen. De NBV zette er een aantal op een rij.
Twee exposities in Museum Plantin-Moretus
Museum Plantin-Moretus in Antwerpen vertelt het verhaal van driehonderd jaar familiegeschiedenis en ondernemerschap: met de oudste drukpersen ter wereld, familieportretten geschilderd door huisschilder Peter Paul Rubens en de originele Garamondletter die op ieders computer prijkt. Ter ere van 500 jaar Christoffel Plantijn stelde het museum twee exposities samen.
In de expositie Brieven van Plantijn leer je Plantijn beter kennen in 8 brieven van zijn hand. De expositie is ook online te bezoeken en te beluisteren – zo wekten 8 jonge Antwerpenaars de teksten tot leven in audiofragmenten.
Aanleiding van de expositie Een eeuw van verwondering. Vijfhonderd jaar nieuwsgierigheid en innovatie is de 16e-eeuwse prentenreeks Nova Reperta (Nieuwe Ontdekkingen), die behoort tot de collectie van het museum. De tijd waarin Plantijn werd geboren, was een tijd van nieuwe ontdekkingen – van nieuwe handelsroutes tot druktechnieken. De reeks van twintig platen doet 500 jaar later dienst als lens om naar onze eigen tijd te kijken. Ook aan het begin van de eenentwintigste eeuw is het woord innovatie niet van de lucht. Welke twintig beelden zouden we anno 2020 verzamelen om de vernieuwingen in kennis of techniek, in filosofie of wetenschap, te illustreren? Gastcurator Geerdt Magiels verzorgde een online rondleiding door de tentoonstelling.
Lezing door Goran Proot
De Vlaamse Werkgroep Boekgeschiedenis organiseert in samenwerking met de Vereniging van Antwerpse Bibliofielen boekhistorische lezingen die de boekgeschiedenis in de Nederlanden in een internationaal perspectief plaatsen. Als alternatief voor de gebruikelijke, fysieke lezingen organiseerde de Vlaamse Werkgroep Boekgeschiedenis in 2019 online Miræus Lectures. De (twee) lezingen zijn online beschikbaar gemaakt, zo ook de lezing van Goran Proot. In zijn lezing Van “renaissance” naar “barok” in de Officina Plantiniana, 1555-1670 ligt het accent op de typografische evolutie van het drukwerk dat verscheen bij de Officina Plantiniana (de drukkerij en uitgeverij die Plantijn oprichtte). Aan de hand van rijke documentatie schetst Proot de transitie van ‘renaissance’ naar ‘barok’.
Bekijk en beluister de lezing hier.
Plantijn in boekvorm
Naar aanleiding van de expositie bij Museum Plantin-Moretus rondom Plantijns brieven verscheen de Engelstalige publicatie Christophe Plantin’s Correspondence. Perspectives on Life and Work as a Publisher in 16th Century Europe, door Dirk Imhof. Uit de 1.500 bewaarde brieven van de Antwerpse uitgever is een selectie gemaakt van 50 brieven die diverse aspecten van Plantijns leven en werk belichten. Niet alleen zijn ze een bijzondere bron over het toenmalige boekenvak, de politieke toestand en het dagelijkse leven van zijn tijd, ze bieden ook de persoonlijke getuigenis van iemand die in een periode van opstand en oorlog een bedrijf leidt en die voortdurend op zoek gaat naar financiële middelen voor de overleving van zijn zaak. Tenslotte schrijft Plantijn ook brieven aan zijn vrienden en aan dochters over zijn religieuze ideeën en zijn opvattingen over het leven.